Risico op infectie

Bij elke operatie bestaat er een geringe kans op een infectie. Een infectie ontstaat doordat er bacteriën in de wond komen. Ondanks het feit dat er geprobeerd wordt zo steriel mogelijk te werken, is de kans bij een operatie het grootst dat de bacteriën tijdens de operatie in de wond komen, omdat de wond dan open ligt.
Niet alleen tijdens, maar ook na de operatie kunnen er bacteriën in de wond komen, zeker als de wond bijvoorbeeld wat langere tijd wondvocht lekt.
Ook indirect kan een infectie ontstaan wanneer bacteriën via de bloedbaan het operatiegebied bereiken, zoals bij ontstekingen of abcessen elders in het lichaam (bijv. een blaasontsteking of ontsteking/abces in de mond of darm).
Afhankelijk van het soort operatie bestaat er een gemiddelde kans op het optreden van een infectie van ongeveer 0,5 tot 4%. In het geval van een acute operatie (bijvoorbeeld de behandeling van een open botbreuk waarbij er straatvuil in de wond is terecht gekomen), kan dit risico veel groter zijn.
Er bestaan verschillende risicofactoren die de kans op een infectie vergroten. Deze risicofactoren kunnen we in verschillende groepen indelen:

Patiënt-gebonden risicofactoren:

- Roken: rokers die meer dan 20 sigaretten per dag roken hebben een drie maal grotere kans op het optreden van een infectie! Bovendien is er sprake van een duidelijk vertraagde botgenezing bij botbreuken en standcorrecties.
- Alcohol: het nuttigen van gemiddeld meer dan 5 tot 6 glazen alcoholbevattende drank per dag geeft een vier maal grotere kans op het optreden van een infectie! Bovendien is er sprake van een duidelijk vertraagde botgenezing (tot tien maal!) bij botbreuken en standcorrecties.
- Ouderdom: Met het stijgen van de leeftijd stijgt de kans op het optreden van een infectie: een leeftijd boven de 60 jaar geeft een drie maal hogere kans op het optreden van wondgenezingstoornissen.
- Overgewicht / adipositas: er bestaat een rechtevenredige relatie tussen de mate van overgewicht en de toename van het infectierisico. Bij extreem overgewicht is het risico op een infectie tien maal groter!
- Ondergewicht: Mensen die chronisch ondervoed zijn hebben ook een grotere kans op infectie.
- Ziekten: Indien er sprake is van een of meer van onderstaande ziektes bestaat er vaak ook een verhoogde kans op het optreden van een infectie: suikerziekte (diabetes mellitus), bloedvatafwijkingen met doorbloedingproblemen van het operatiegebied, sommige bloedziekten en huidziekten, een eerdere infectie in het te opereren gebied, Reumatoïde Artritis, een verzwakt immuun afweersysteem (bijv. bij HIV) of andere chronische ziekten
- Medicatie: het gebruik van sommige medicijnen geeft ook een verhoogde kans op het optreden van een infectie zoals: Glucocorticoïden / Cortison / Steroïden / Antireumatica.

Schadelijke   stoffen van   een sigaret

Operatie-gebonden risicofactoren:

- Grootte en moeilijkheidsgraad van de uit te voeren operatie.
- Duur van de operatie: het risico van het optreden van een infectie stijgt met de duur van de operatie.
- Soort wond: is er sprake van een "schone" operatie of is er sprake van een operatie in een met bacteriën besmet gebied: zoals een operatie in het gebied van de anus, of de operatie van een open botbreuk met straatvuil in de wond. Bij dergelijke niet "schone" operaties is er natuurlijk een grotere kans op het optreden van een infectie na de operatie!

Welke maatregelen neemt de orthopedisch chirurg om het infectierisico te verkleinen?

- De operatie gebeurt onder zo steriel mogelijke omstandigheden: het Alrijne Ziekenhuis beschikt over speciale orthopedische operatiekamers met een speciaal hiertoe ontwikkeld geavanceerd luchtbehandelingsysteem.Het tijdens de operatie zo steriel mogelijk werken.
- Bij operaties met verhoogd risico wordt gewerkt onder bescherming van antibiotica-profylaxe. D.w.z. dat de patiënt vòòrdat de operatie start éénmalig antibiotica via het infuus krijgt toegediend om eventuele bacteriën die tijdens de operatie in de wond mochten komen, te doden. Ook antibiotische neuszalf kan voorafgaand aan een heup- of knieprothese-operatie de kans op infectie verkleinen.
- Bij gecontamineerde / "vieze" operaties zal in iedere geval éénmalig, maar vaak ook gedurende 3 tot 5 dagen, worden behandeld met antibiotica.
- Indien er bij u als patiënt waarbij een niet acuut noodzakelijke operatie uitgevoerd gaat worden, sprake is van een actieve bacteriële infectie, of een huidgebied met een (schaaf)wond, waarbij altijd sprake is van besmetting (contaminatie) met bacteriën. Dan zal de orthopedisch chirurg in uw belang de operatie uitstellen.

Welke maatregelen kunt u als patiënt nemen om het infectierisico te verkleinen?

- Een aantal van de patiëntgebonden factoren heeft u deels zelf in de hand: zoals het roken, overmatig alcoholgebruik en gewicht.
- Heeft u vlak voor de operatie een bacteriële infectie of een huidafwijking laat dit dan tijdig door uw huisarts behandelen. Indien nodig kan uw huisarts altijd overleggen met de orthopedisch chirurg.

Wat gebeurt er als er na de operatie toch een infectie ontstaat?

Afhankelijk van de ernst en de plaats van de infectie en van de uitgevoerde operatie zal worden bepaald wat in uw geval de beste behandeling is.
In de meeste gevallen zal dit in ieder geval betekenen dat u wordt gehandeld met antibiotica, per infuus of met pillen. Dit kan betekenen dat u weer opgenomen moet worden in het ziekenhuis. Soms is het noodzakelijk om u opnieuw te opereren en het operatiegebied lokaal schoon te spoelen .In het geval van een gewrichtprothese-operatie kan het in heel ernstige gevallen zelfs nodig zijn om de prothese te verwijderen om de infectie onder de knie te krijgen.

Wat kan ik doen om mijn gewrichtsprothese ook later nog te beschermen tegen een infectie?

- Vroegtijdige behandeling van bacteriële infecties elders in het lichaam, met name lokale
(huid-) infecties aan hetzelfde lichaamsdeel als waar de prothese zit.
Met andere woorden: u moet in zo'n geval snel contact opnemen met uw huisarts!
- Het is niet nodig om bij ingrepen zoals tandheelkundige behandeling routinematig antibiotica te slikken (zgn. antibiotica profylaxe). Zie hiervoor onze richtlijn onder antibiotica profylaxe bij gewrichtsprothese.