Klachten en letsel (van de aanhechting) van de lange bicepspees

De bicepsspier aan de voorzijde van de bovenarm heeft aan de bovenzijde twee aanhechtingspunten. Eén daarvan loopt door het schoudergewricht (de lange pees) en kan nog al eens een bron van klachten zijn. Er zijn in grote lijnen twee mogelijke oorzaken: problemen van de pees ter plaatse van de sulcus (de pees glijdt niet goed door de peesschede of scheurt af) en letsel van de aanhechting van de pees aan de schouderkom (het bicepsanker).
De lange bicepspees loopt door de sulcus bicipitalis (rode pijl) het gewricht in en hecht  aan aan de bovenrand van de kom (bicepsanker).

Lange bicepspeesklachten

Als de pees of de peesschede verdikt of beschadigd is geeft dat wrijving in de peesschede en kan er een ontstekingsreactie ontstaan (tendinitis). Dit geeft plaatselijke pijn aan de voorzijde van de kop van de schouder en het schouderdak en kan uitgelokt worden door drukken op de kop van de schouder ter plaatse van de sulcus.
Er is pijn bij heffen van de arm en pijn bij kracht zetten met de bicepsspier zoals bij tillen in ondergreep. De oorzaak is vaak lastig te achterhalen. Het probleem kan op zichzelf staan, maar ook een onderdeel zijn van het subacromiale pijnsyndroom of aanwezig zijn in combinatie met een rotator cuff scheur.

Het stellen van de diagnose kan lastig zijn. Bij testen van de schouder kan de diagnose vermoed worden. ECHO en MRI kunnen soms vocht rondom de pees aantonen. Een locale injectie kan bij een duidelijke reactie de diagnose bevestigen en soms zelfs het probleem oplossen.

Tenolyse of tenodese

Wanneer bicepsproblemen worden vermoed kan een kijkoperatie verricht worden. Als hierbij afwijkingen aan de pees geconstateerd worden kan hetzij nettoyage verricht worden (schoonmaken) of de aanhechting van de bicepspees kan verplaatst worden. Hierbij wordt de pees losgemaakt van de aanhechting (bicepsanker) en een stukje verder (in of onder de sulcus) weer vastgezet (tenodese). Het resultaat is dat de pees niet meer door het gewricht loopt en niet meer door de sulcus hoeft te glijden en zo het probleem dus opgelost wordt.
Voor de functie van de schouder en voor de kracht van de biceps heeft dit geen consequenties.

Het alternatief voor een tenodese is het simpelweg doornemen van de lange bicepspees (tenolyse). De klachten van de bicepspees verdwijnen, net als bij de tenodese. Omdat de pees nu los zit, zal de bicepsspier door contractie de pees naar beneden trekken. Dit kan leiden tot een Popeye-arm. Dit heeft geen conseqeunties voor de schouderfunctie. Het voordeel van tenolyse boven tenodese is zelfs dat men direct kan oefenen, omdat de pees niet hoeft vast te groeien.

Lange bicepspeesruptuur

Soms gebeurt het dat de lange bicepspees afscheurt. Het verhaal van diegenen is dat ze bij een beweging of bij iets tillen een tik in de schouder of bovenarm gevoeld hebben of iets voelden scheuren. De schouder is meestal gewoon beweegbaar, opvallend is echter de zwelling onder in de bovenarm. De bicepsspier lijkt plotseling dikker alsof men aan krachttraining heeft gedaan (Popeye arm). In principe behoeft deze aandoening geen behandeling, de kracht van de biceps kan eventueel (blijvend) wat verminderd zijn. Vaak is er echter een onderliggende oorzaak voor de peesscheuring zoals een langer bestaande rotator cuff scheur. Nadere analyse met ECHO of MRI wordt dan aanbevolen.

Popeye-arm

Wanneer de lange pees van de bicepsspier scheurt, trekt het spiergedeelte dat aan deze pees vastzit zich door de spierspanning terug. Dit kan leiden tot een bobbel ter plaatste van de biceps die in vakjargon een Popeye-arm wordt genoemd.
Dit geeft een stoer imago, omdat Popeye een zeeman is die in cartoons bovenmenselijke krachten ontwikkelt wanneer hij spinazie eet. In werkelijkheid zit de kracht bij Popeye meer in zijn zeer fors ontwikkelde onderarmen en heeft de biceps de contour van een puntige bobbel.

Zoals boven beschreven kan een Popeye-arm ontstaan door scheuren van de lange kop van de biceps. Ook bij een operatie wordt deze, in geval van afwijkingen van de pees, soms met opzet losgemaakt (tenolyse). Dit geeft dezelfde verkorting van de biceps als bij een spontane ruptuur. Omdat de kracht van de biceps voornamelijk voor rekening komt van de korte kop heeft losmaken of losraken van de lange kop nauwelijks consequenties. Alleen jongere mensen voor wie een optimale kracht noodzakelijk is hebben baat bij operatieve fixatie van de lange bicepspees (tenodese).

SLAP laesie  (SLAP = Superior Labrum from Anterior to Posterior)

De lange bicepspees hecht aan bij de bovenrand van de kom van de schouder (glenoid) aan het labrum. Deze aanhechting (bicepsanker) kan losscheuren bij letsels of trauma´s waarbij er hard aan de arm getrokken wordt. Klassieke voorbeelden zijn een val van de trap waarbij men zich met de hand aan de leuning vast gehouden heeft, of de ruk aan de arm bij het vasthouden van een halster terwijl het paard een forse zwaai met het hoofd maakt. Bij bovenhandse sporters kan een laesie ontstaan ten gevolge van repeterende bewegingen. Een SLAP laesie is een zeldzaam letsel.
De klachten kunnen bestaan uit schouderpijn, secundaire subacromiale pijn en soms een knap in het gewricht.
De diagnose kan op grond van anamnese en lichamelijk onderzoek vermoed worden. Alleen een MRI scan mét contrast in de schouder kan het letsel aantonen. Lastig hierbij is dat er nogal eens normale variaties in de bouw van het bicepsanker zijn, zodat niet altijd met zekerheid gezegd kan worden of het gevonden beeld inderdaad afwijkend is.
Een kijkoperatie kan 100% zekerheid verschaffen. Daarbij kan de aanhechting weer vastgezet worden, of zonodig de peesaanhechting verplaatst worden naar de sulcus (zie boven).

(Na)behandeling en risico’s

De risico’s van een SLAP repair zijn gelukkig klein (algemene risico's). Door middel van een botanker met hechtingen wordt het labrum weer vastgezet. Om het bicepsanker vast te laten groeien mag de biceps 6 weken niet belast worden en moeten bewegingen gelimiteerd worden.
Het advies is 6 weken sling en na twee weken oefenen onder leiding van een fysiotherapeut. Na 6 weken mag de belasting worden opgevoerd.