Veelgestelde vragen over een heupprothese

1. Hoe lang gaat een heupprothese mee?

In het algemeen functioneert ruim 90% van de patiënten na 10 jaar en ongeveer 85% na 15 jaar nog goed met de heupprothese. Lichaamsgewicht, leeftijd waarop de prothese geplaatst word en activiteitenniveau hebben op de overleving van de prothese een groot effect.
Hoe jonger en actiever de patiënt, hoe sneller het materiaal zal slijten en de prothese los zal komen te zitten. Bij mensen onder de 50 jaar is bij gebruik van een gecementeerde prothese bij 15 tot 20 procent na 10 jaar reeds een revisieoperatie nodig. Bij ingroeiheupprothesen (ongecemeteerde prothesen) is de levensduur over het algemeen langer, afhankelijk van het gebruikte type prothese.
De overlevingsduur van de door ons gebruikte prothese is bij verstandig gebruik meestal meer dan 15 jaar en wellicht nog langer met de laatste (3e) generatie prothesen.

2. Kan de prothese worden vervangen? En hoe vaak ?

De losgeraakte of versleten heupprothese kan worden vervangen. Het functionele resultaat is bij een revisie-operatie soms minder goed ten aanzien van heupfunctie en heupbelastbaarheid. Theoretisch kan een heupprothese meerdere keren worden gereviseerd. De eerste verschijnselen van loslating of slijtage worden meestal op een gewone röntgenfoto herkend. Bij een revisie-operatie is de kans op complicaties groter: wondgenezingstoornissen, infectie, zenuwuitval en de kans op luxatie (uit de kom schieten van de heup). Om die reden geldt er een andere, langduriger nabehandeling: o.a. een verlengde bedrustperiode, en vaak een anti-luxatiebrace gedurende drie maanden.

3. Wat zijn de gevolgen van een infectie van de prothese?

Als de infectie binnen 6 weken na operatie optreedt en direct wordt behandeld met uitgebreid spoelen van de heup en het geven van antibiotica bestaat er een redelijke kans dat de prothese kan worden behouden. Ontstaat de infectie na een langere termijn, dan moet de prothese meestal uiteindelijk worden verwijderd om later na volledige genezing van de infectie weer een nieuwe prothese te implanteren of indien dat niet meer mogelijk is, verder te gaan zonder heupprothese (Girdlestone situatie). Een geïnfecteerde prothese vereist vaak meerdere operatieve interventies en meestal 6 - 12 weken om het bot vrij van bacteriën te krijgen.

4. Bestaat er een leeftijdsgrens voor een heupprothese?

In feite is er geen echte minimum leeftijd voor een prothese. Indien een patiënt aan decriteria voldoet voor implantatie maakt diens leeftijd niet uit. Bij jonge patiënten wordt getracht om het moment van implanteren van een prothese zo lang mogelijk uit te stellen. Dit heeft te maken met het feit dat een jonger iemand meestal veel actiever is en een langere levensverwachting heeft en de prothese dus èn langere tijd èn intensiever moet functioneren. Indien een patiënt een goede algemene conditie heeft, bestaat er geen bovengrens voor een heupprothese bij artrose.

5. Kunnen er problemen zijn bij de controles op luchthavens?

Met de hedendaagse controles zal de prothese het beveiligingssysteem kunnen alarmeren. Meestal volstaat uitleg over de heupprothese. De kans bestaat echter dat u wordt gefouilleerd door een douanebeambte.

6. Moet ik antibiotica gebruiken bij de tandarts?

Hierover zijn de meningen verdeeld. Indien er ingrijpende behandelingen plaatsvinden (bij drainage van een abces) verdient het aanbeveling wel antibiotica te gebruiken voor, tijdens en na de behandeling.
Zie voor uitgebreide informatie hierover het onderwerp antibiotica en prothese.

7. Mag ik met de prothese sporten?

Ook hierover zijn de meningen zeer verdeeld. Sportieve activiteiten met een behoorlijke impact op de prothese kunnen beter worden vermeden. Het kan de overlevingsduur van de prothese in negatieve zin beïnvloeden. Dit geldt bij voorbeeld voor voetbal, handbal, vechtsporten en hardlopen. Onder andere schaatsen, skiën, fietsen, zwemmen, golf, recreatief tennis en fitness zijn doorgaans niet schadelijk voor de prothese. Overleg de wens tot sportbeoefening altijd met de behandelende specialist.

8. Is de operatie pijnlijk?

De implantatie van een heupprothese is meestal minder pijnlijk dan de implantatie van een knieprothese. Er zijn diverse methoden om de pijn na operatie te bestrijden en in ons ziekenhuis functioneert een pijnprotocol waarbij de postoperatieve pijn zo goed mogelijk geobserveerd en bestreden wordt.

9. Kan ik met een heupprothese knielen of hurken?

Meestal zal dat na verloop van tijd wel gaan. Echter met name in de eerste drie maanden na de operatie is dit erg onverstandig om te doen, en in de eerste zes weken zelfs "verboden"!
Bij knielen of bukken wordt er namelijk een grote hefboom kracht op de prothese uitgeoefend, waardoor de kans bestaat dat de heup uit de kom schiet (luxeert).

10. Wat is uw mening over resurfacing operaties van de heup?

Gedurende aan aantal jaren was de zogenaamde sporthuep of miniheup populair. Dit type bestaat uit een metalen kap over de kop van de heup en een metalen kom waarmee de metalen bol beweegt (metaal op metaal). Inmiddels zijn deze typen metaal op metaalprothesen (zgn MOM prothese) van de markt gehaald en wordt patiënten met een dergelijke heupprothese aangeraden zich goed te laten controleren. 

Nota bene: wanneer u in het verleden in het Rijnland Ziekenhuis of het Diaconessenhuis Leiden geopereerd bent hoeft u zich geen zorgen te maken, omdat dit type heupprothese in deze ziekenhuizen nooit is gebruikt! 
Hieronder staan de belangrijkste argumenten waarom wij voor de heup deze techniek nooit gebruikt hebben:

• Er zijn geen lange termijnresultaten van de nieuwe typen van deze heupprothese bekend.
• Er meerdere typen op de markt zijn en niet duidelijk is welke type langdurig goed functioneert.
• Er ontstaat ijzerslijpsel van de prothesedelen in het gewricht, omdat de bewegende delen bestaan uit een metaal-metaal contact, waarbij ijzer gestapeld kan worden in de nieren met een vergrote kans op nierziekten.
• Er ontstaat een verhoogde concentratie van ijzerionen in het bloed waarvan de werking op lange termijn niet bekend is: te denken valt aan allergieën, nierziekten en misschien zelfs wel het ontstaan van tumoren Op dit moment bestaat daarover geen enkele zekerheid.
• Ook is onduidelijk of toch op den duur niet een weefselversterf in de heupkop onder deze prothese optreedt, zoals wij dit kennen uit het verleden. Toen werd ook een periode met deze prothesetechniek geëxperimenteerd. De resutaten vielen toen tegen vanwege het grote aantal heroperaties na enkele jaren. Er traden veel breuken op van de hals van de heup (collumfracturen). Vanwege de bouw van het bot blijkt deze techniek waarschijnlijk alleen geschikt voor jonge mannen. Met name in een aantal Belgische ziekenhuizen was deze methode populair, ofschoon er ook kritiek is.
• De resultaten van de door ons gebruikte typen prothesen gaven en geven, in onze handen, zeer goede korte en lange termijnsresultaten (0% loslating binnen 10 jaar). Leeftijd is geen contraïndicatie voor het plaatsen van dit type heupprothese. Veranderen van keuze zal alleen gebeuren wanneer een ander type prothese minstens even goede resultaten heeft als de huidige typen. Ofschoon de door ons gebruikte ongecementeerde prothese duurder is, zijn de kosten op de lange termijn door de lange levensduur en de simpele revisieoperatie op de lange termijn (uitsluitend wisselen van kopje en binnenkom) aanzienlijk lager dan bij een volledige revisie op kortere termijn. Een minder zware revisieoperatie is uiteraard een groot voordeel voor u als (ouder wordende) patiënt.
• In 2006 werd door dr. P.T.J. Spierings, gerespecteerd lid van de implantatencommissie van de Nederlandse Orthopaedische Vereniging, op grond van literatuur en congrespresentaties een rapport  uitgebracht en een standpunt geformuleerd over de resurfacing heupprothese. In zijn conclusie was hij sceptisch over dit (nieuwe) type prothese en hij concludeert: " Het simpele feit dat implantaten een CE markering bezitten en daarom vrij in de markt kunnen worden gezet is nog geen garantie voor hen klinische effectiviteit. Wij adviseren een terughoudende opstelling ten aanzien van resurfacingprothesen totdat er meerdere publicaties zijn van korte-, midden- en lange termijn resultaten die minimaal gelijk zijn aan die van conventionele totale heupprothesen. Verder achten wij resurfacing multi-center klinische trials zinvol mits deze onafhankelijk geleid worden, actuariële survivals berekend worden en de uitkomsten met zekerheid gepubliceerd zullen worden."

11. Kunnen er verkalkingen ontstaan, is daar wat tegen te doen?

Doordat er bij operaties aan het bot botcellen in de wond komen kunnen botcelen zich nadien gaan vermenigvuldigen. Dit wordt met name bij operaties aan het heupgewricht gezien. Zo kunnen er boteilanden (ossificaties) in het heupgebied rondom het gewricht (peri-articulair) ontstaan in het kapsel of de spieren. In de volksmond wordt gesproken van verkalkingen.

Kleine boteilanden geven geen klachten, echter grotere ossificaties kunnen leiden tot pijn en verstijving van de heup. In dergelijke gevallen moet soms zelfs opnieuw een operatie verricht worden om deze ossificaties te verwijderen. Met ontstekingsremmende medicijnen gedurende de opnameperiode van de heupprotheseoperatie kan de vorming van deze peri-articulaire ossificaties doeltreffend bestreden worden. In het Alrijne Ziekenhuis krijgen alle patiënten die een operatie voor een heupprothese ondergaan uit voorzorg deze medicatie.

12. Wanneer mag ik weer zelf autorijden?

Deze vraag is lastig te beantwoorden. In principe is uw rijbewijs alleen geldig als u normaal functioneert! In de periode dat u de geopereerde heup nog niet makkelijk kunt bewegen, en er nog geen goede controle over heeft, mag u dus niet zelf autorijden! Meestal kunt u na acht tot tien weken weer gaan autorijden, dit moment valt meestal samen met het moment dat u geen krukken meer gebruikt.