Morbus de Quervain (tendovaginitis stenosans)

De Zwitserse chirurg Fritz de Quervain beschreef in 1895 deze aandoening van de pols. Bij bovengenoemde aandoening, ook wel tendovaginitis stenosans van de eerste extensorpeesschede genoemd, is er sprake van een ontsteking van de pezen en de peesschede van twee pezen aan de strekzijde van de duim. Deze aandoening komt frequent voor en is bijna altijd succesvol te behandelen.

Deze twee pezen, van de m. extensor pollicis brevis en de m. abductor pollicis longus, passeren de pols in een klein tunneltje (peesschede) op weg naar de duim. De spieren van deze twee pezen bevinden zich in de onderarm. Het tunneltje zorgt ervoor dat de pezen tegen het bot worden gehouden. De wand van deze tunnel wordt gevormd door een soort slijmvlies, het tenosynovium genaamd, dat als een zacht glijkussen zorgt dat de pezen makkelijk heen en weer kunnen bewegen.
Wanneer het tenosynovium ontstoken raakt, verdikt de wand van de tunnel waardoor de pezen stroever in de tunnel heen en weer bewegen. De pezen gaan ter plaatse ook ontsteken, waardoor nog minder ruimte in de tunnel ontstaat.

De oorzaak van de aandoening is meestal overbelasting, doordat herhaaldelijk dezelfde beweging wordt uitgevoerd. Dit leidt tot een overreactie met als gevolg tenosynovitis. Ook kan het ontstaan na een direct trauma ter plaatse van de tunnel. Mensen met reuma hebben meer kans op het ontwikkelen van deze aandoening.

Klachten

De symptomen beginnen vaak met een doffe, branderige pijn aan duimzijde van de pols. Als de ontstekingsreactie verder toe neemt, blijft de pijn niet meer beperkt tot de pols, maar zal deze zich uitbreiden richting onderarm en duim. Bij bewegen van de duim neemt de pijn toe en is soms een 'krakend' geluid te horen. Door de toename van pijn wordt vaak krachtsverlies van de duim ervaren.

Stellen van de diagnose

Klinisch onderzoek van de pols is vaak voldoende om de diagnose te stellen. Een adequate test is de test beschreven door Finkelstein. Hierbij wordt de duim in de handpalm gevouwen terwijl een vuist gemaakt wordt. Als nu de hand bewogen wordt richting de pink neemt de herkenbare pijn toe. Soms wordt echografie van de pezen gedaan, om de ernst van de peesonsteking te bepalen of de diagnose te stellen.

Behandeling

Afhankelijk van de ernst en duur van de klachten zal eerst geprobeerd worden, een niet-operatieve (conservatieve) behandeling in te stellen. Dit bestaat uit het aanmeten van een afneembare spalk om pols en duim, met als doel de pezen tijdelijk rust te geven.
Ook kan een plaatselijke injectie met pijnstiller en ontstekingsremmer (corticosteroïden) gegeven worden. Geadviseerd zal worden de activiteiten, waarbij de overbelasting ontstaan is, te vermijden.
Als de bovengenoemde maatregelen te weinig effect hebben op de klachten, kan een operatie overwogen worden. Deze aandoening is een van de weinige ingrepen met (bijna) 100% kans op succes.

Operatie

Het doel van de operatie is om te zorgen dat de tunnel waarin de pezen lopen, ruimer te maken zodat de pezen weer vrij kunnen bewegen. Dit gebeurt met een operatie, waarbij de tunnel geopend wordt. 
Na de operatie is raadzaam de hand en duim snel weer te bewegen, zodat de pezen vrij in de geopende tunnel kunnen bewegen en bindweefselvorming wordt voorkomen.

Risico's / complicaties

Bij elke operatie loopt u kans een wondinfectie op te lopen. In het operatiegebied loopt een klein takje (gevoelszenuwtje) van één van de belangrijke zenuwen naar de hand. Als deze beschadigd raakt, kunt u een verminderd gevoel van de duimrug overhouden. Dit risico kan een reden zijn de operatie niet onder een plaatselijk verdoving uit te voeren, omdat het zenuwtje dan slechter te zien is.

Sinds januari 2012 wordt deze ingreep in het Alrijne Ziekenhuis niet meer door de vakgroep orthopedie uitgevoerd. Gezien de grote ervaring van handchirurgen met dergelijke operaties, verwijzen wij patiënten met deze aandoening naar een handchirurg.